KABANATA 1
Sa ilalim ng malaking bundok na tinatawag na Dakuin, nakatayo ang baryo ng Timog Ilog. Sa paanan ng bundok, may isang mahabang ilog na dumadaan sa baryo na tinatawag ding Timog Ilog.
Sa bundok, may isang binatilyong mga labingwalo o labing-siyam na taon ang edad na naglalakad habang may bitbit na basket ng mga halamang gamot. Ang batang ito ay si Lito, ang nag-iisang manggagamot sa buong baryo.
"Ay, naku po..."
Habang abala sa paghahanap ng mga halamang gamot, biglang narinig ni Lito ang mahinang daing ng isang babae. Naisip niya, baka may babaeng gumagawa ng kung anong bagay sa bundok. Pero nang lingunin niya ang pinagmulan ng ingay, nakita niya ang isang babae na nasa mga tatlumpung taon na nakadapa sa lupa. Ang babae ay maputi, may hugis-pusong mukha, at malalaking mata na napakaganda. Dahil sa sakit, nakakunot ang kanyang noo, na lalo pang nagpatingkad sa kanyang kagandahan.
Kilala ni Lito ang babaeng ito, siya si Aling Guita, asawa ng kapitan ng baryo na si Kapitan Jun. Bukod sa maganda, laging moderno ang kanyang pananamit, na ibang-iba sa mga simpleng bihis ng ibang kababaihan sa baryo. Pero si Aling Guita ay kilala rin sa pagiging malandi, at maraming kalalakihan sa baryo ang naiisip na pagnasaan siya.
"Aling Guita, anong nangyari sa'yo?" Lumapit si Lito nang makita niyang nakaupo si Aling Guita sa lupa na mukhang nasasaktan. Biglang sumiklab ang halimuyak ng pabango niya.
"Lito, parang kinagat ako ng ahas," sabi ni Aling Guita habang kumikislap ang kanyang mga mata at kagat-kagat ang kanyang labi, na lalo pang nagpaakit sa kanya.
Nang marinig na kinagat ng ahas, agad na naghanap si Lito ng mga halamang gamot sa kanyang basket. "Saan ka kinagat ng ahas, Aling Guita? Kailangan kong alisin ang lason ng dugo mo."
Sanay si Lito sa pag-akyat ng bundok para maghanap ng mga halamang gamot, at alam niyang may mga ahas sa Dakuin na sobrang makamandag. Kung hindi agad matanggal ang lason, maaaring ikamatay ito.
Habang nag-aalala si Lito, napangiti si Aling Guita ng lihim. Ang totoo, umakyat siya sa bundok para makahanap ng pagkakataon na mapalapit kay Lito. Kahit na mukhang masaya siya bilang asawa ng kapitan, alam niya ang hirap na kanyang dinaranas. Matagal nang hindi siya napapaligaya ng kanyang asawa, kaya't naisip niyang subukan si Lito.
"Kinagat ako ng ahas sa... sa ilalim," sabi ni Aling Guita, na kahit palaban sa ibang bagay, ay nahihiya pa rin sa ganitong usapan.
Napatigil si Lito sa kanyang narinig at namula ang kanyang mukha. Inisip niya, bakit sa ganoong bahagi pa kinagat ng ahas? Pero dahil sa kagustuhang makatulong, nagdesisyon siya. "Aling Guita, itaas mo ang iyong palda, aalisin ko ang lason at lalagyan kita ng gamot."